دتکتور های دود چگونه کار می کنند؟

دتکتور های دود از جمله تجهیزاتی هستند که می‌توانند جان انسان‌ها را از آسیب دیدن حفظ نگه دارند. بنابر گفته‌های انجمن ملی حفاظت از آتش (NFPA)، وجود آشکار سازهای دود فعال در خانه، خطر مرگ ناشی از آتش سوزی را تا پنجاه و پنج درصد کاهش می‌دهد. سوالی که مطرح می‌شود این است که نحوه عملکرد دتکتور دود چگونه است؟ یا بهتر است بگوییم چگونه انسان‌ها را از وجود خطر آگاه می‌سازند؟

در پاسخ به این سوال باید بگوییم که این تجهیزات، ذرات خطرناک موجود در هوا را به وسیله فناوری‌های تشخیصی رادیو اکتیو و فتوالکتریک شناسایی می‌کنند. آشکارساز های یونیزاسیون به کار رفته در ساخت این دستگاه‌ها، از مقدار کمی مواد رادیواکتیو محافظت شده استفاده می‌کنند تا مولکول‌های هوا را بین دو صفحه فلزی یونیزه کنند.

جریان الکتریکی کوچکی از یک صفحه به صفحه دیگر در هوا منتقل می‌شود. هنگامی که ذرات وارد محفظه می‌شوند، یون ها را جذب کرده و جریان کاهش می‌یابد. هنگامی که تعداد ذرات وارد شده به محفظه به اندازه ای باشد که جریان را به کمتر از مقدار مشخصی برساند، دستگاه آن ذرات را به عنوان دود ثبت کرده و زنگ هشدار به صدا در می‌آید.

نکته‌ای که در رابطه با رادیو اکتیوهای دتکتور های دود باید ذکر کنیم این است که بیشتر تشعشعات آن در داخل دستگاه مسدود می‌شود. همچنین گفتنی است که سطوح تشعشع در دستگاه بسیار کمتر از تشعشعات پس طبیعی است که ما هر روز در معرض آن قرار می‌گیریم.

آشکار ساز فتوالکتریک

فتوالکتریک از دیگر فناوری‌های مورد استفاده در تشخیص دود می‌باشد که آشنایی با نحوه عملکرد این دتکتور دود بسیار مهم است. این فناوری با تشخیص نوری که از ذرات یک پرتو نور در داخل محفظه حسگر منعکس می‌شود، خطر را تشخیص می‌دهد. هنگامی که هیچ ذره‌ای در محفظه حسگر وجود نداشته باشد، نور پرتو به آشکارساز نور برخورد نمی‌کند. اما هنگامی که ذرات خطرناک در محیط وجود داشته باشند، میزان نور ثبت شده توسط آشکارساز نور به حد آستانه مشخصی رسیده و زنگ هشدار به صدا در می‌آید.

هر دو نوع دتکتور ها قادرند تا آتش‌های «شعله‌ ور» کند سوز و آتش‌های «شعله‌ ور» سریع سوز را شناسایی کنند. اما هر یک از این فناوری‌ها نقاط قوت خاص خود را دارند که به عنوان وجه تمایز آن‌ها در نظر گرفته می‌شود.

• دتکتور های مبتنی بر یونیزاسیون تمایل دارند ذرات کوچک دوده سیاه را از آتش‌های شعله‌ ور سریع‌تر تشخیص دهند. چرا که ذرات کوچک دوده سیاه به تعداد بیشتری تولید می‌شوند و جریان بیشتری را از بین صفحات می‌گیرند.
• آشکارسازهای فوتوالکتریک نیز نسبت به ذراتی که اندازه بزرگ‌تر و سفید یا رنگ روشن دارند حساس تر هستند. این ذرات مانند ذراتی که از آتش سوزان ساطع می‌شوند، بازتاب بیشتری دارند.

انجمن ملی حفاظت از آتش توصیه می‌کند که افراد هر دو دستگاه دارای فناوری یونیزاسیون و فوتوالکتریک را در خانه‌های خود داشته باشند. گفتنی است که امروزه آلارم‌های حسگر دوگانه‌ای که هر دو فناوری را ترکیب می‌کنند نیز در بازار موجود هستند.

نکات مهم نحوه عملکرد آشکارساز های دود

به همان اندازه که هشدارهای دود برای محافظت از خانواده و دارایی شما مهم هستند، اغلب اوقات می‌توانند برای شما آزاردهنده باشند. آلارم دود در نزدیکی آشپزخانه می‌تواند ذرات غذا را در حین پختن به عنوان خطر تشخیص داده و فعالیت خود را آغاز کند. خوشبختانه باید بدانید که دتکتورهای دود قابلیت تنظیم حساسیت دارند.

بدین معنی که می‌توان آن‌ها را به اندازه کافی حساس کرد تا تقریباً هر دودی را تشخیص دهند. با این عمل ممکن است دستگاه به قدری حساس شود که حتی دود ناشی از پخت و پز و گرد و غبار نیز تشخیص داده شود. آشکارسازهای با حساسیت کمتر، آلارم های مزاحم کمتری خواهند داشت. اما ممکن است در هنگام خطر آتش سوزی به موقع فعالیت خود را آغاز نکنند، یا اصلا سیگنالی ناشی از وجود خطر ایجاد نشود. محققان در تلاشند تا بتوانند آشکارساز های دودی را طراحی کنند که تنها دودهای مضر را شناسایی کنند. به ثمر رسیدن این تلاش‌ها باعث می‌شود تا دیگر نیازی به تنظیم حساسیت اسن تجهیزات نباشد.