روشهای اطفا حریق

• چه حریق هایی را نمی‌توان با آب خاموش کرد؟
  از آب تنها برای خاموش کردن آتش سوزی هایی که منبع چوب، مقوا، کارتن، کاغذ، لوازم خانگی مانند مبلمان و ... دارند استفاده می‌شود. در نتیجه باقی حریق ها را نمی‌توان با آب خاموش کرد زیرا احتمال انفجار و یا گسترش حریق وجود دارد.
• خاموش کردن آتش سوزی بنزین و نفت چگونه است؟
  در ابتدا دقت کنید که به هیچ وجه از آب استفاده نکنید، زیرا حریق را گسترش می‌دهد. برای خاموش کردن حریق های بنزین و باقی مایعات قابل اشتعال، بهترین راه استفاده از فوم (کف) است. همچنین خاموش کننده های پودری و فوم نیز برای این کار مناسب هستند.

در زمان حریق، تنها کاری که انجام می‌شود، اقدام به خاموشی آتش است. اما قبل از آن باید شناختی در مورد انواع آتش و منبع حریق اطلاعات کافی را داشته باشیم تا بهترین روش خاموش کردن آتش را انتخاب کنیم. در این بخش می‌خواهیم انواع روشهای اطفا حریق را به شما عزیزان معرفی کنیم. یکی از نکاتی که باید به آن توجه کرد این است که اگر هر کدوم از عواملی که مثلث آتش را تشکیل می‌دهند، حذف کنیم، امکان خاموش کردن حریق نیز افزایش یافته و راحت تر می‌توان شعله ها را خاموش کرد.

انواع روشهای اطفا حریق

حذف اکسیژن یا هوا

در این روش شما باید اکسیژن هوا را تا می‌توانید در آتش کم کرده و شعله را خفه کنید. به این صورت که پتوی خیس و یا درپوشی بر روی آتش قرار دهید.

از آنجایی که یکی از عوامل زنده ماندن آتش، هوا است، دور کردن و یا کاهش اکسیژن و هوا میتواند حریق را خاموش کند. به همین دلیل حذف اکسیژن نیز یکی دیگر از روش های اطفا حریق به شمار می‌رود. در ادامه روش هایی مختلفی که میتوان اکسیژن را کاهش داد شرح میدهیم.

استفاده از گاز های سنگین

در این روش از گاز هایی استفاده میشود وزنی حدود 1.5 تا 5 برابر هوا دارند. بنابراین زیر هوا و روی شعله های قرار گرفته و مانند یک پتو میتوانند شعله های را خفه کرده و از رسیدن هوا به آنها جلوگیری کنند.

ایجاد لایه عایق

در این روش معمولا از مواد خاموش کننده فوم (کف) استفاده میکنند. زیرا مانند یک لایه عایق بین هوا و شعله های آتش قرار گرفته و از رسیدن اکسیژن به آتش جلوگیری میکند. همچنین به دلیل داشتن آب در این فوم ها، عمل خنک کنندگی نیز اتفاق می‌افتد. البته استفاده از پتو، پارچه خیس، ریختن شن و ماسه و کارهایی از این قبیل نیز در این دسته قرار میگیرند. اما تمامی آنها باید با توجه به نوع آتش انجام شوند.

سرد کردن و یا کاهش حرارت آتش

با توجه به تعریف نقطه اشتعال، می‌توان گفت که هر ماده سوختنی جهت شعله ور شدن و آتش گرفتن نیاز به حرارت و اکسیژن دارد و چنانچه این اتفاق بی‌افتد و نقطه اشتعال شعله ور شود، باید از روش سرد کردن و کاهش حرارت آتش استفاده کرد. این کار سبب می‌شود تا از گسترده شدن حریق جلوگیری شود.

همچنین در این روش شما باید دمای آتش را کاهش دهید و اگر آتش بسیار بزرگ و اطفاء حريق بسیار سخت بود، شما باید از طریق آب پاشیدن بر روی آتش استفاده کنید و آتش را از بین ببرید. این عمل باعث می‌شود حرارت آتش کم شده و آتش کم کم خاموش شود. زیرا آب خاصیت خنک کنندگی داشته و میتواند دمای آتش را کاهش دهد.

برای سرد کردن آتش و کاهش حرارت، بهترین راه استفاده از آب است. سپس به تدیج آتش کاهش و خاموش می‌شود. به همین دلیل از آب به عنوان یک خاموش کننده استفاده می‌کنند. اسپری کردن آب به سمت شعله های حریق یکی از بهترین راه های خاموش کردن حریق و یا جلوگیری از گسترش آن است.

برای این روش از تجهیزاتی به نام اسپرینکلر استفاده می‌کنند، که تاثیر مستقیمی در کاهش میزان خسارت های جانی و مالی از طریق آتش سوزی دارد. اما به کارگیری آب برای خاموش کردن حریق، جدای از ویژگی هایی که دارد، معایب و محدودیت هایی هم دارد که در ادامه به آنها اشاره می‌کنیم.

مزایای آب

• اسپری کردن آب روی شعله های آتش میتواند سبب جذب حرارت شود که در نهایت حرارت و دمای محیط را کاهش می‌دهد.
• ذرات آب اسپری شده در هوا موجب رقیق شدن بخار های قابل اشتعال متصاعد شده در محیط می‌شوند.
• انتقال تشعشعی گرما و حرارت در محیط بسیار مهم بوده می‌تواند مجدد باعث شروع حریق شود. ذرات آب می‌توانند مانند یک سپر حرارتی عمل کنند.
• آب بعد از تبخیر چند برابر شده و می‌تواند موجب کاهش غلظت اکسیژن در محیط شود.
• اسپری کردن آب می‌تواند کمترین میزان خسارت را به محیط اطراف و تجهیزات و لوازم حاضر در آنجا وارد کند.

معایب و محدودیت ها

• استفاده از آب پر فشار میتواند به اماکن و تجهیزات خسارت وارد کند.
• حمل آب سخت و پر هزینه است. بنابراین اگر شیر آتش نشانی در نزدیکی محل حریق وجود نداشته باشد باید مخزن های ماشین آتش نشانی استفاده شود.
• از آب تنها در آتش سوزی های کلاس A استفاده می‌شود.
• از آنجایی که آب رسانی برق است، به هیچ وجه نباید در حریق های گروه E به کار برده شود.
• برای حریق های گروه C و D نباید استفاده شود، زیرا احتمال اینکه با مواد واکنش داده و حریق را گسترش دهد وجود دارد.

البته ناگفته نماند که در ساختمان هایی که از جعبه و هوزریل آتش نشانی استفاده می‌کنند، امکان در دسترس نبودن آب برای آتش سوزی ها کاهش می‌یابد. زیرا به راحتی می‌توان شلنگ را به محل حریق برده و از آب برای خاموش کردن آتش استفاده کرد.

حذف و پاکسازی مواد سوختی یا همان روش جداسازی

در این روش از خاموش کردن آتش باید مواد سوختنی و منایع حریق و اشتعال زا را از نزدیک آتش دور کنید. در نتیجه امکان گسترش حریق کاهش می‌یابد. به طور مثال اگر گاز منبع اصلی یک حریق باشد، می‌توان شیر اصلی گاز را بست تا جریان گاز قطع شود. در واقع باید منبع حریق را پیدا کرده و آن را از بین برد یا از حریق دور کرد.

قطع کردن واكنش های زنجيره ای

قطع زنجیره واکنش های شیمیایی یکی دیگر از روشهای اطفا حریق است. شما باید به وسیله مواد شیمیایی بازنده حریق و یا جلوگیری از تبدیل فازها به یکدیگر، از ادامه آتش و گسترده شدن آن جلوگیری کنید. می‌توان از قطع واکنش زنجیره ای سوختن به عنوان یکی از روش های اطفا حریق و خاموش کردن آتش استفاده کرد. در این روش، خاموش کننده ها بدون انجام هیچ کدام از عوامل قبلی که در این مقاله توشیح دادیم، اطفا حریق را انجام می‌دهند. این خاموش کننده ها تنها در واکنش های شیمیایی دخالت کرده و از ترکیب اکسیژن با مواد جلوگیری می‌کنند. در نتیجه حریق خاموش می‌شود.