اسپرینکلر

همانطور که میدانید Fire sprinkler یا همان اسپرینکلر جزو سامانه پاششی اطفاء حریق بوده که تنها زمانی عمل میکند که دما از میزان مشخص شده بالاتر رود و یا اثری از آتش سوزی را تشخیص دهد سیستم آن فعالیت خود را شروع خواهد کرد و آب را تخلیه میکند. خوب است بدانید که اسپرینکلر جز یکی از بهترین تجهیزات آتش نشانی بوده که در سراسر جهان از آن استفاده میشود و سالانه نیز بیش از 40 میلیون Fire sprinkler نصب میشود. تاریخچه به حدود 150 سال پیش باز میگردد. اولین بار این سیستم اطفاء حریق در انگلستان توسط پارملی ابداع شد و پس از آن، به عنوان یک عامل موثر در کاهش خسارت های ناشی از آتش سوزی نقش دارد. ساختمانهایی که از این سیستم استفاده میکنند به ندرت دچار آسیب ها و خسارتهای جدی شده و نهایتا با فعال شدن 80 درصد از آنها ، آتش ساختمان مهار میشود.

ایمنی اسپرینکلر چقدر است ؟

شاید از خودتان بپرسید مگر این سیستم چقدر میتواند ایمن باشد و از آتش سوزی ها جلوگیری کند ؟ همانطور که در مقدمه برای شما توضیح دادیم این سیستم تنها زمانی فعال میشود که اثری از آتش سوزی را احساس کند و دما از حد مطلوب خود بالا رود. و همینطور گفتیم که امروز در سراسر جهان این سیستم پیاده سازی میشود و سالانه بیش از 40 میلیون از آن در ساختمان ها نصب میشود. ایمنی سیستم اسپرینکلر به قدری بالا بوده که اگر در ساختمان ها به طور استاندارد ساخته شد و نگهداری آن به خوبی انجام شود میتواند بیش از 99 درصد از آتش سوزی ها را کنترل کند.

حال به این آمار توجه کنید و ببینید که چگونه این خاموش کننده توانسته اند که از آتش سوزی ها جلوگیری کنند.

بر اساس آمار های بدست آمده 37 درصد از آتش سوزی ها با فعال شدن تنها یک عدد از آن مهار شده است. 56 درصد از آنها تنها با فعال شدن کمتر از 3 عدد مهار شده و 83 درصد از آتش سوزی ها نیز با فعال شدن بیش از 3 اسپرینکلر مهار شده است. که آمار بسیار قابل توجه و بسیار خوبی را نشان میدهد.

کاربرد اسپرینکلر چیست

این سیستم مهار کننده آتش به قدری موثر عمل میکند که در انگلستان، تا کنون هیچ گزارشی حاکی از وارد شدن آسیب های جدی به ساحتمانهایی که از آن استفاده میکنند ثبت نشده است. سیستم اطفا حریق اسپرینکلر به گونه ای طراحی شده است تا فقط آب فشان های مناطقی که دچار آتش سوزی شده اند را فعال کرده و در مصرف آب صرفه جویی کند.

نحوه عملکرد اسپرینکلر آتش نشانی

اسپرینکلرها به شیوه های مختلفی عمل میکنند که در ادامه به توضیح آنها میپردازیم. اما اساس کار اسپرینکلر به یک صورت است، با افزایش حرارت در فضای اتاق سیستم شیشه جیوه شکسته شده، مسیر آب به سمت آب فشان روانه می شود و با پاشیدن آب آتش سوزی مهار میشود. دمای فعال سازی Sprinkler ها برای کاربردها و ارتقاع های مختلف متفاوت است. بیاد داشته باشید که سیستم های آب فشان همچون کپسول آتش نشانی آب و گاز در مواقع آتش سوزی های الکتریسیته، به علت رسانا بودن آب ناتوان هستند.

سیستم Sprinkler در گذشته شامل یک منبع آب، لوله ها و اتصالات، شیر پخش کننده آب فشان و یک شیشه جیوه برای تشخیص حرارت میشد که بعدها با پیشرفته شدن، سنسور و شیر جای آن را گرفتند. در شکل بالا دو نمونه از شیر خروجی آب را مشاهده میکنید. 6 نوع شیشه جیوه ای برای دماهای مختلف درنظر گرفته شده اند که دمای کارکرد آنها به ترتیب در زیر بر اساس درجه سانتیگراد لیست شده است :

– نارنجی 57

– قرمز 68

– زرد 70

– سبز 93

– آبی 141

– بنفش 182

علاوه بر شیشه جیوه درون شیر، اندازه قطر لوله ها نیز در دو نوع Quick و Standard موجود میباشد که نوع Quick عملکرد سریع تری دارد.

انواع استراتژی های این سیستم

انواع سیستم برای خاموش کردن آتش شامل نام های زیر میشود :

– تر Wet Pipe
– خشک Dry Pipe
– سیلابی Deluge
– پیش عملگر Pre-Action

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره آتش سوزی ها میتوانید مقاله انواع آتش را مشاهده کنید.

انواع اسپرینکلر آتش نشانی در ایران

سيستم تر

در این سیستم با فشار بالا آب پشت عملگر شیشه ای قرار گرفته است و با شکستن شیشه به سرعت به سمت بیرن پرتاب میشود. این سیستمر رایج ترین نوع و پرکاربرد ترین در مقایسه با سایر سیستم ها میباشد و بیشتر در اداره ها و مکانهای عمومی به کار میرود.

سيستم خشك

در سیستم خشک، مسیر آب توسط فشار هوا با گاز نیتروژن در لوله ها بسته شده است و به محض شکست شیشه، آب به سمت بیرون پرتاب میشود. سیستم اسپرینکلر خشک در مکانهایی که فشار آب ضعیفی دارند به یک پمپ کمکی نیز احتیاج دارد.

سيستم سیلابی

در این نوع، مسیر آب توسط یک شیر که با دستور سیستم اطفاء حریق عمل میکند بسته شده است، به هنگام آتش سوزی سیستم اطفاء حریق وجود حرارت را تشخیص داده و به سیستم اسپرینکلر سیلابی فرمان فعال شدن میدهد، بدین ترتیب تمام آب فشان های موجود در ساختمان فعال میشوند.

سيستم پیش عملگر

این سیستم از لحاظ عملکرد شبیه سیستم سیلابی است، با این تفاوت که فعال شدن آب فشان ها به صورت دستی میباشد. از این سیستم پیش عملگر در مکانهایی که وسائل برقی وجود دارد استفاده میشود تا به علت خاصیت رسانایی آب، منجر به برق گرفتگی نشود.

انواع شیر ها

آبفشان هایی که  در Sprinkler ها استفاده میشوند سه نوع هستند که در شکل زیر مشاهده میکنید:

در نوع آویزان، صفحه ای که بعد از شیشه جیوه قرار گرفته است رو به پایین میباشد و آب را به قطرات کوچک تقسیم بندی میکند، با تقسیم بندی آب به قطرات کوچک خاصیت خاموش کننده آن افزایش می یابد اسپرینکلر آویزان رایج ترین نوع در مقایسه با بقیه میباشد. نوع رو به بالا نیز دارای یک صفحه برعکس در جلوی شیشه جیوه میباشد که آب به ان برخورد کرده و به سمت بالا پرتاب میشود، نوع دیگر آن نیز در کنار دیوار نصب شده و در مکانهای خاص کاربرد دارد.